Ubuntu Yeni Sürümlerinde X Görüntü Sunucusunu Bırakıyor:Yeni Sunucu WAYLAND

Gün geçmiyor ki Linux dünyasında ses getiren bir gelişme olmasın, gün geçmesin ki bu gelişme Ubuntu ve Mark Shuttleworth kaynaklı olmasın. Shuttleworth kişisel blogunda bir önemli gelişmenin daha  işaretini verdi. Shuttleworth’ün “Unity on Wayland” isimli makalesinin çevirisini sizlerle paylaşmak istiyorum:

Wayland Üzerinde Çalışan Unity

Unity’e geçiş için yapılması gereken başlıca değişikliklerden onu OpenGL tabanlı görüntü yönetim sistemi olan Wayland üzerinde dağıtmak olacak. Wayland’i mümkün olduğunca çabuk kucaklamak istiyoruz. Üzerinde çalıştığımız uTouch ve diğer girdi sistemleri ile ilgili işlerin çoğu Wayland ile alakalı olacak ve bu, projeye faydalı katkılarda bulunabileceğimiz bir alan.

X uygulamalarını uyumluluk modunda çalıştırma becerisini sürdürebileceğimize inanıyorum. Bu yüzden bu, özgür masaüstü uygulamalarını “sil baştan” ecedecek bir değişim olmayacak. Bu herkesin aynı zamanda yapması gereken bir değişiklik değil; Bu sebepten ötürü tüm GL bağımlılıklarıyla Unity’nin masaüstü için en iyi arayüz olmasına inanmamıza rağmen Ubuntu üzerinde 2D deneyimi ile ilgili araştırmalar yapmaya devam edeceğiz.GNOME ve KDE’ye değişimde yardım edeceğiz, birlikte olmamaları için bir neden yok.

Belli bir zaman vermek zor. Eminim ki 6 ay içinde ortaya “birşeyler” koyacağız ama camiamızda geniş kullanım alanı bulacak ilk imajların ortaya çıkması için bir yıl daha gerçekçi bir mühlet olacaktır. Bu konuda yanılmış olmayı çok isterim ama korkarım bir yıl daha mantıklı olacak. Tüm ekosistemi (yeni görüntü yöneticisine taşımak-Ç.N.) dört yıldan fazla zaman alabilir. Wayland’in gidişatı -bunu uTouch ve Unity ile sunabilirsek- başka hiç bir inisiyatifin bunu geçemeyeceği konusundaki güvenimin kaynağıdır. Hele bir de bunu projenin yaraına erkenden sunabilirsek işte o zaman tamam olur.

Bu fikre varana kadar bir kaç senaryoyu aklımızdan geçirdik.

Bunlardan biri bugünlerde hiç olmadığı kadar heyecan verici bir proje haline gelen X’in gelişmeleri. X, daha uzun bir zaman daha bizimle olacak, bu yüzden de uyumluluk ortamı ile ilgili güven düzeyimiz de önem kazanıyor. Ama bizim istediğimiz pürüzsüz grafik ve efektli kullanıcı deneyimini X’in sağlayabileceğine inanmıyoruz. X ile muhteşem sonuçlar almanın “mümkün” olabileceğini anlayabiliyorum ama bu çok zor ve kolaylaşmayacak. X’in kendi ana amaçları bu kullanıcı ortamını GL’den ziyade X üzerinde gerçekleştirmeyi zorlaştırdığından kulanıcı deneyiminin kaliteli olmasını ağ şeffaflığı (X’in -Ç.N) gibi temel değerlerine üstün tutuyoruz.

Android Composite ortamı hakkında da düşündük. Bu android için mükemmel olsa da kullandığımız tüm özgür yazılım yığınını bu yöne taşımanın çok daha zor olduğunu hissettik.

Bazı sahipli yazılım seçenekleri üzerinde, onları yeni bir hamle için yazılımlarının kaynak kodlarını açmak için ikna etmek üzerine de düşündük ve Wayland deneyiminden aldığımız derslerle yeni bir görüntü yöneticisi oluşturmanın maliyetini hesapladık ve bunu yapmanın buna değmeyecek bir dünyada daha keskin bir ayrışma meydana getirmekten başka bir işe yaramayacağı sonucuna vardık. Wayland ile ilgili bir takım sorunlar var, bunlar çözülebilir şeyler ve biz bunları çözüp daha iyi bir alternatif peşinde koşmayı tercih ederiz. İşte Wayland budur.

Bu, genel olarak, grafik donanımları için iyi açık kaynaklı sürücüleri olan kişiler için iyi, hatta tam anlamıyla “mükemmel” olacak. Wayland, kernel mod ayarı ve gem tamponları gibi destek bileşenlerine bağımlı olacak. EGL gereksinimi yeni olsa da Khronos endüstri satandartlarıyla tutarlı olacak-GLES ve GL desteklenecek. Bunun sorun yaratabileceği üreticilerle haberleşmek isteriz, ama umuyorum ki bu tüm linux işlerinde açık kaynak kodlu sürücülere taşınmak için yeni bir neden ortaya çıkaracak.

Yazının aslına şuradan ulaşabilirsiniz.